Indix Combi 10mg+2,5mg* 30 tabl.
- Szybka dostawa nawet w 24h (zamówienia złożone do godz 16:00 wybranymi formami transportu realizujemy dziś)
- Darmowa wysyłka za zakupy powyżej 249 zł
Zadzwoń do nas lub napisz
REZERWACJA LEKU NA RECEPTĘ!!! ABY ODEBRAĆ ZAREZERWOWANY LEK, NALEŻY OKAZAĆ WAŻNĄ W DNIU ODBIORU RECEPTĘ !!! PREZENTOWANE CENY SĄ CENAMI Z ODPŁATNOŚCIĄ 100%, ODPŁATNOŚĆ ZGODNA Z RECEPTĄ ZOSTANIE NALICZONA W MOMENCIE REALIZACJI!!!
OPIS
Indix Combi jest lekiem złożonym zawierającym dwie substancje czynne: peryndopryl oraz indapamid. Jest
to lek przeciwnadciśnieniowy, stosowany w leczeniu podwyższonego ciśnienia tętniczego (nadciśnienia).
Indix Combi stosuje się u pacjentów, którzy przyjmują peryndopryl w dawce 10 mg i indapamid w dawce
2,5 mg w oddzielnych tabletkach i którzy mogą zamiast tego otrzymywać jedną tabletkę leku Indix Combi,
zawierającą oba składniki.
Peryndopryl należy do grupy leków nazywanych inhibitorami konwertazy angiotensyny (inhibitory ACE).
Leki te rozszerzają naczynia krwionośne, co ułatwia sercu pompowanie krwi przez naczynia. Indapamid jest
lekiem moczopędnym. Leki moczopędne zwiększają ilość moczu wydalanego przez nerki. Indapamid różni
się od innych leków moczopędnych tym, iż tylko w niewielkim stopniu zwiększa ilość wydalanego moczu.
Obie substancje czynne obniżają ciśnienie tętnicze i współdziałają w jego normalizacji.
WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA LEKU
DZIAŁANIE LEKU
DAWKOWANIE LEKU
Doustnie. Dorośli. Nie należy stosować leku u dzieci i młodzieży (brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności leku u dzieci i młodzieży).
1.Tabl. 2,5 mg + 0,625 mg. Zazwyczaj stosowana dawka to 1 tabl. raz na dobę, najlepiej rano przed posiłkiem. Jeżeli nie uzyska się kontroli ciśnienia krwi po 1 mies. leczenia, dawkę można podwoić.
Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów w podeszłym wieku leczenie należy rozpocząć od zwykłej dawki - 1 tabl. raz na dobę. W ciężkiej niewydolności nerek (CCr <30 ml/min) leczenie preparatem jest przeciwwskazane. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (CCr 30-60 ml/min) maksymalna dawka powinna wynosić 1 tabl. na dobę. U pacjentów z CCr ≥60 ml/min nie jest wymagana modyfikacja dawki. Zazwyczaj stosowana kontrola leczenia obejmuje częste oznaczanie stężenia kreatyniny i potasu. W ciężkiej niewydolności wątroby leczenie jest przeciwwskazane. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością wątroby nie jest wymagana modyfikacja dawki.
2.Tabl. 5 mg + 1,25 mg. 1 tabl. raz na dobę, najlepiej rano przed posiłkiem. Jeżeli jest to możliwe, zaleca się indywidualne dostosowanie dawki z użyciem poszczególnych składników preparatu. Preparat należy stosować, gdy ciśnienie tętnicze krwi nie jest odpowiednio kontrolowane po zastosowaniu leku w dawce 2,5 mg + 0,625 mg (jeżeli dotyczy). Jeżeli jest to klinicznie właściwe, można rozważyć bezpośrednią zmianę monoterapii na leczenie preparatem 5 mg + 1,25 mg.
Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów w podeszłym wieku leczenie należy rozpocząć w zależności od reakcji ciśnienia tętniczego krwi oraz czynności nerek. W przypadkach ciężkiej niewydolności nerek (CCr <30 ml/min) stosowanie leku jest przeciwwskazane. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (CCr 30-60 ml/min) zaleca się rozpoczynanie leczenia od odpowiedniej dawki jednej z substancji czynnych leku złożonego. U pacjentów z CCr ≥60 ml/min nie jest wymagana modyfikacja dawki. Zazwyczaj stosowana kontrola leczenia obejmuje częste oznaczanie stężenia kreatyniny i potasu. W ciężkiej niewydolności wątroby leczenie jest przeciwwskazane. U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością wątroby nie jest wymagana modyfikacja dawki.
3.Tabl. 10 mg + 2,5 mg. 1 tabl. na dobę w dawce pojedynczej, najlepiej rano przed posiłkiem.
Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów w podeszłym wieku stężenie kreatyniny w osoczu należy skorygować według wieku, masy ciała i płci. Pacjentów w podeszłym wieku można leczyć, jeśli czynność nerek jest prawidłowa oraz po uwzględnieniu reakcji ciśnienia tętniczego. W przypadku ciężkich i umiarkowanych zaburzeń czynności nerek (CCr <60 ml/min), leczenie jest przeciwwskazane. Należy regularnie oznaczać stężenie kreatyniny i potasu w osoczu. W przypadku ciężkich zaburzeń czynności wątroby leczenie jest przeciwwskazane. U pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby nie jest wymagana modyfikacja dawki.
Sposób podania. Lek przyjmować raz na dobę, najlepiej rano przed posiłkiem. Tabl. 2,5 mg + 0,625 mg: linia podziału na tabletce ułatwia tylko jej rozkruszenie w celu ułatwienia połknięcia, a nie podział na równe dawki. Tabl. 5 mg + 1,25 mg: linia podziału na tabletce, umożliwia jej podział na równe dawki.
WARUNKI PRZECHOWYWANIA LEKU
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu i etykiecie butelki po
oznaczeniu „EXP:”. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w celu ochrony przed wilgocią.
Ten lek nie wymaga żadnych specjalnych warunków przechowywania.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie
używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko.
SKŁAD LEKU
10 mg peryndoprylu tozylanu (co odpowiada 6,816 mg peryndoprylu) oraz 2,5 mg indapamidu.
żelowana kukurydziana, powidon, magnezu stearynian, alkohol poliwinylowy częściowo
zhydrolizowany, tytanu dwutlenek (E171), makrogol/PEG 3350, talk.
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE LEKU
INFORMACJE OSTRZEGAWCZE PRZED ZASTOSOWANIEM LEKU
Kiedy nie stosować leku Indix Combi
− jeśli pacjent ma uczulenie na peryndopryl, indapamid lub na którykolwiek z pozostałych składników
tego leku;
− jeśli pacjent ma uczulenie na inne inhibitory ACE lub inne sulfonamidy;
− jeśli podczas wcześniejszego stosowania inhibitora ACE u pacjenta występowały objawy, takie jak
świszczący oddech, obrzęk twarzy lub języka, intensywny świąd lub ciężkie wysypki skórne, lub jeśli
takie objawy występowały u pacjenta lub osoby spokrewnionej w jakichkolwiek innych okolicznościach
(stan nazywany obrzękiem naczynioruchowym);
− jeśli pacjent ma cukrzycę lub zaburzenia czynności nerek i jest leczony lekiem obniżającym ciśnienie
krwi zawierającym aliskiren;
− jeśli u pacjenta występuje ciężka choroba wątroby lub stan nazywany encefalopatią wątrobową (choroba
uszkadzająca mózg);
− jeśli u pacjenta występuje choroba nerek, która powoduje, że dostarczenie krwi do nerek jest
zmniejszone (zwężenie tętnicy nerkowej);
− jeśli pacjent jest poddawany dializoterapii lub filtracji krwi inną metodą. Zależnie od stosowanego
urządzenia, lek Indix Combi może nie być odpowiedni dla pacjenta;
− jeśli u pacjenta występuje małe stężenie potasu we krwi;
− jeśli pacjent ma nieleczoną, niewyrównaną niewydolność serca (znaczne zatrzymanie wody w
organizmie, trudności w oddychaniu);
− po 3 miesiącu ciąży (lepiej także unikać stosowania leku Indix Combi we wczesnym okresie ciąży);
− jeśli pacjent przyjął lub obecnie stosuje sakubitryl z walsartanem, lek stosowany w leczeniu pewnego
rodzaju długotrwałej (przewlekłej) niewydolności serca u dorosłych, ponieważ zwiększa się ryzyko
obrzęku naczynioruchowego (szybkiego obrzęku tkanek znajdujących się pod skórą w miejscach takich,
jak gardło).
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed rozpoczęciem stosowania leku Indix Combi należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą:
− jeśli występuje zwężenie zastawki aorty (zwężenie głównego naczynia krwionośnego odprowadzającego
krew z serca) lub kardiomiopatia przerostowa (choroba mięśnia sercowego), lub zwężenie tętnicy
nerkowej (zwężenie naczynia krwionośnego dostarczającego krew do nerki);
− jeśli występuje niewydolność serca lub jakakolwiek inna choroba serca;
− jeśli występuje choroba nerek lub pacjent jest poddawany dializie;
− jeśli pacjent ma zaburzenia dotyczące mięśni, w tym ból, tkliwość, osłabienie lub kurcze mięśni;
− jeśli pacjent ma nieprawidłowo zwiększone stężenie hormonu, nazywanego aldosteronem, we krwi
(pierwotny aldosteronizm)
− jeśli występuje choroba wątroby;
− jeśli występuje kolagenoza (choroba skóry), taka jak toczeń rumieniowaty układowy lub twardzina;
− jeśli występuje miażdżyca tętnic (stwardnienie naczyń krwionośnych);
− jeśli występuje nadczynność przytarczyc (zaburzenie czynności przytarczyc);
− jeśli występuje dna moczanowa;
− jeśli występuje cukrzyca;
− jeśli pacjent stosuje dietę z małą ilością soli lub przyjmuje zamienniki soli kuchennej zawierające potas;
− jeśli pacjent stosuje lit, leki moczopędne oszczędzające potas (spironolakton, triamteren) lub suplementy
potasu - należy unikać stosowania tych leków podczas przyjmowania leku Indix Combi;
− jeśli pacjent jest w podeszłym wieku;
− jeśli u pacjenta występowały reakcje nadwrażliwości na światło;
− jeśli występują ciężkie reakcje alergiczne z obrzękiem twarzy, warg, jamy ustnej, języka lub gardła,
które mogą powodować trudności w połykaniu lub oddychaniu (obrzęk naczynioruchowy). Takie
objawy mogą wystąpić w dowolnym momencie leczenia, a jeśli się pojawią, należy przerwać
przyjmowanie leku i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
− jeśli pacjent przyjmuje którykolwiek z poniższych leków, stosowanych w leczeniu wysokiego ciśnienia
krwi:
• antagonistę receptora angiotensyny II (AIIRA) (nazywanego również sartanem – na przykład
walsartan, telmisartan, irbesartan), zwłaszcza jeśli pacjent ma zaburzenia czynności nerek
związane z cukrzycą,
• aliskiren.
Lekarz może zalecić regularną kontrolę czynności nerek, ciśnienia tętniczego oraz stężenia
elektrolitów (np. potasu) we krwi.
− jeśli pacjent przyjmuje którykolwiek z następujących leków, ryzyko obrzęku naczynioruchowego może
się zwiększyć:
• racekadotryl, lek stosowany w leczeniu biegunki,
• leki stosowane w zapobieganiu odrzucenia przeszczepionego narządu oraz w leczeniu raka (np.
temsyrolimus, syrolimus, ewerolimus),
• linagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna, wildagliptyna oraz inne leki należące do grupy leków
zwanych gliptynami (stosowanymi w leczeniu cukrzycy),
• sakubitryl (dostępny w leku złożonym zawierającym sakubitryl i walsartan), stosowany w
leczeniu przewlekłej niewydolności serca.
− jeśli pacjent jest rasy czarnej, ponieważ istnieje większe ryzyko wystąpienia obrzęku
naczynioruchowego i lek ten może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia krwi w porównaniu do
pacjentów innych ras;
− jeśli pacjent jest poddawany dializoterapii z zastosowaniem błon dializacyjnych o dużej
przepuszczalności;
− jeśli u pacjenta wystąpi osłabienie wzroku lub ból oka. Mogą być to objawy gromadzenia się płynu w
unaczynionej błonie otaczającej oko (nadmiernego nagromadzenia płynu między naczyniówką a
twardówką) lub zwiększenia ciśnienia we wnętrzu oka - mogą one wystąpić w przedziale od kilku
godzin do tygodni od przyjęcia leku Indix Combi. Nieleczone mogą prowadzić do trwałej utraty wzroku.
U pacjentów z uczuleniem na penicylinę lub sulfonamid ryzyko wystąpienia takich zaburzeń jest
większe.
Obrzęk naczynioruchowy
U pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym lekiem Indix Combi zgłaszano występowanie obrzęku
naczynioruchowego (ciężka reakcja alergiczna z obrzękiem twarzy, warg, języka lub gardła, powodującym
trudności w połykaniu lub oddychaniu). Może on wystąpić w dowolnym momencie leczenia. Jeśli wystąpią
takie objawy, należy odstawić lek Indix Combi i niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Patrz również punkt 4.
Należy poinformować lekarza o ciąży, podejrzeniu lub planowaniu ciąży. Nie zaleca się stosowania leku
Indix Combi we wczesnym okresie ciąży i nie wolno go zażywać po 3 miesiącu ciąży, ponieważ może
poważnie zaszkodzić dziecku, jeśli zostanie zastosowany w tym okresie.
Stosując lek Indix Combi należy również poinformować lekarza lub personel medyczny:
− jeśli pacjent ma być poddany znieczuleniu i (lub) zabiegowi chirurgicznemu;
− jeśli w ostatnim czasie występowała biegunka lub wymioty, lub pacjent jest odwodniony;
− jeśli ma być przeprowadzona dializa lub zabieg aferezy LDL (usunięcie cholesterolu z krwi za pomocą
specjalnego urządzenia);
− jeśli ma być przeprowadzone leczenie odczulające w celu zmniejszenia reakcji uczuleniowych na
użądlenia pszczół lub os;
− jeśli ma zostać przeprowadzone badanie wymagające podania środka kontrastującego, zawierającego jod
(substancji pozwalającej zobaczyć narządy, takie jak nerka czy żołądek w badaniu rentgenowskim);
− jeśli podczas przyjmowania leku Indix Combi wystąpią zaburzenia widzenia lub ból oka albo obu oczu.
Mogą być to objawy jaskry, zwiększonego ciśnienia wewnątrz oka (oczu). W takich przypadkach należy
przerwać leczenie lekiem Indix Combi i zwrócić się o poradę lekarską.
Sportowcy powinni zostać poinformowani, że lek Indix Combi zawiera substancję czynną (indapamid), która
może powodować dodatni wynik testu antydopingowego.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Lek Indix Combi zwykle nie wpływa na uwagę, ale u niektórych pacjentów mogą wystąpić zawroty głowy
lub uczucie znużenia związane z niskim ciśnieniem tętniczym. Jeśli wystąpią takie objawy, zdolność
prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn może być zaburzona.
Lek Indix Combi zawiera laktozę
Jeśli stwierdzono u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem
przed przyjęciem leku.
Lek Indix Combi zawiera sód
Ten lek zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”.
INFORMACJE DOTYCZĄCE OPAKOWANIA LEKU
Białe, okrągłe, obustronnie wypukłe tabletki powlekane o średnicy ok. 10 mm, gładkie po obu stronach.
Tabletki są dostępne w polipropylenowych pojemnikach z dołączonymi polietylenowymi korkami.
Wielkości opakowań: 30, 50, 60 (2x30), 90 (3x30) lub 100 (2 x 50) tabletek.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Podmiot odpowiedzialny i wytwórca
Podmiot odpowiedzialny
Teva Pharmaceuticals Polska Sp. z o.o.
ul. Emilii Plater 53
00-113 Warszawa
tel.: (22) 345 93 00
Wytwórca
TEVA Gyógyszergyár Zrt.
Debrecen, Pallagi út 13,
H-4042
Węgry
Pharmachemie B.V.
Swensweg 5, Haarlem
2031 GA
Holandia
Teva Operations Poland Sp. z .o.o
ul. Mogilska 80,
31-546, Kraków
STOSOWANIE INNYCH LEKÓW
także o lekach, które pacjent planuje stosować.
Należy unikać stosowania leku Indix Combi z:
− litem (stosowanym w leczeniu manii lub depresji);
− aliskirenem (stosowanym w leczeniu nadciśnienia) u innych pacjentów niż pacjenci z cukrzycą lub
zaburzeniami czynności nerek;
− suplementami potasu (w tym substytutami soli), lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas
(triamteren, amiloryd) i innymi lekami zwiększającymi stężenie potasu we krwi (np. trimetoprym i ko-
trimoksazol, znany także jako lek złożony zawierający trimetoprym i sulfametoksazol, stosowane w
zakażeniach wywołanych przez bakterie; cyklosporyna, lek immunosupresyjny stosowany w
zapobieganiu odrzucenia przeszczepionego narządu oraz heparyna, lek stosowany w celu rozrzedzenia
krwi, aby zapobiec zakrzepom);
− estramustyną (stosowaną w leczeniu raka);
− innymi lekami stosowanymi w leczeniu wysokiego ciśnienia tętniczego: inhibitorami ACE i
antagonistami receptora angiotensyny II.
Stosowanie innych leków może mieć wpływ na leczenie lekiem Indix Combi. Lekarz może zalecić zmianę
dawki i (lub) zastosować inne środki ostrożności. Należy powiedzieć lekarzowi o przyjmowaniu
któregokolwiek z następujących leków, ponieważ może to wymagać zastosowania szczególnej ostrożności:
− inne leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia tętniczego, w tym antagoniści receptora
angiotensyny II (AIIRA) lub aliskiren, lub leki moczopędne (leki zwiększające ilość moczu wydalanego przez nerki);
− leki oszczędzające potas stosowane w leczeniu niewydolności serca: eplerenon i spironolakton w
dawkach dobowych od 12,5 mg do 50 mg;
− leki znieczulające;
− środki kontrastujące zawierające jod;
− antybiotyki stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych (np. moksyfloksacyna, sparfloksacyna,
erytromycyna podawana we wstrzyknięciu );
− metadon (stosowany w leczeniu uzależnień);
− prokainamid (stosowany w leczeniu zaburzeń rytmu serca);
− allopurynol (stosowany w leczeniu dny moczanowej);
− leki przeciwhistaminowe stosowane w leczeniu reakcji alergicznych, takich jak gorączka sienna
− (np. mizolastyna, terfenadyna, astemizol);
− kortykosteroidy stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym ciężkiej astmy i reumatoidalnego
zapalenia stawów;
− leki immunosupresyjne stosowane w leczeniu chorób autoimmunologicznych lub po przeszczepieniu
narządu, aby zapobiec jego odrzuceniu (np. cyklosporyna, takrolimus);
− halofantryna (stosowana w leczeniu niektórych typów malarii);
− pentamidyna (stosowana w leczeniu zapalenia płuc);
− sole złota podawane we wstrzyknięciu (stosowane w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów);
− winkamina (stosowana w leczeniu objawowych zaburzeń poznawczych u pacjentów w podeszłym
wieku, w tym zaniku pamięci);
− beprydyl (stosowany w leczeniu dławicy piersiowej);
− leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca (np. chinidyna, hydrochinidyna, dyzopiramid, amiodaron,
sotalol, ibutylid, dofetylid, preparaty naparstnicy, bretylium);
− cyzapryd, difemanil (leki stosowane w leczeniu zaburzeń układu pokarmowego);
− digoksyna lub inne glikozydy naparstnicy (stosowane w chorobach serca);
− baklofen (stosowany w leczeniu sztywności mięśni pojawiającej się w takich chorobach, jak
stwardnienie rozsiane);
− leki stosowane w leczeniu cukrzycy, takie jak insulina, metformina lub gliptyny;
− wapń, w tym preparaty uzupełniające niedobór wapnia;
− leki przeczyszczające o działaniu drażniącym (np. senes);
− niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) lub duże dawki salicylanów (np. kwas
acetylosalicylowy (substancja zawarta w wielu lekach, stosowana przeciwbólowo
i przeciwgorączkowo, a także w zapobieganiu tworzeniu się zakrzepów krwi));
− amfoterycyna B stosowana we wstrzyknięciu (w leczeniu ciężkich zakażeń grzybiczych);leki stosowane
w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk, schizofrenia (np. trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne, neuroleptyki (takie jak amisulpryd, sulpiryd, sultopryd, tiapryd, haloperydol,
droperydol));
− tetrakozaktyd (w leczeniu choroby Crohna);
− leki rozszerzające naczynia krwionośne, w tym azotany;
− leki stosowane w leczeniu niskiego ciśnienia krwi, wstrząsu lub astmy (np. efedryna, noradrenalina lub
adrenalina);
− leki stosowane najczęściej w leczeniu biegunki (racekadotryl) lub zapobiegające odrzuceniu
przeszczepionych narządów (syrolimus, ewerolimus, temsyrolimus oraz inne leki należące do klasy
leków będących inhibitorami mTOR).
− lek złożony zawierający sakubitryl i walsartan (stosowany do leczenia przewlekłej niewydolności serca).
CIĄŻA I KARMIENIE PIERSIĄ
Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży, lub gdy planuje mieć
dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.
Ciąża
Zazwyczaj lekarz zaleci przerwanie zażywania leku Indix Combi przed zajściem w ciążę lub gdy tylko
pacjentka dowie się, że jest w ciąży oraz zaleci inny lek zamiast leku Indix Combi. Nie zaleca się stosowania
leku Indix Combi we wczesnym okresie ciąży i nie wolno go zażywać po 3 miesiącu ciąży, ponieważ lek
może poważnie zaszkodzić dziecku, jeśli zostanie zastosowany po trzecim miesiącu ciąży.
Karmienie piersią
Nie zaleca się stosowania leku Indix Combi przez matki karmiące piersią, a lekarz może wybrać inne
leczenie dla pacjentki, jeśli zamierza ona karmić piersią, zwłaszcza, gdy dziecko jest noworodkiem lub było
urodzone przedwcześnie.
Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
STOSOWANIE LEKU U DZIECI I MŁODZIEŻY
Nie należy stosować leku Indix Combi u dzieci i młodzieży.
Powyższy artykuł służy wyłącznie do uzyskania ogólnych informacji o leku. Zanim zdecydujesz się na użycie leku, zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Niewłaściwe stosowanie leków zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
