Alergiczne zapalenie spojówek – czym jest, jak sobie radzić?

Zarówno w okresie wiosenno-letnim, jak i w pozostałe dni roku, setki tysięcy osób zmagają się z rozmaitymi problemami alergicznymi. Choć czas pylenia kojarzy się głównie z katarem siennym, to do częstych dolegliwości należy także alergiczne zapalenie spojówek, równie uciążliwe, co nieżyt nosa. Czym dokładnie jest ta reakcja organizmu? Co stanowi jej przyczynę? Jak się objawia i – co istotne – jak sobie z nią skutecznie radzić? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule. Zachęcamy do przeczytania go już teraz.

Czym jest alergiczne zapalenie spojówek i jak się objawia?

W ten sposób określa się stan zapalny spojówek, wynikający z reakcji organizmu na obecność wybranych alergenów. Spojówkami nazywamy błony pokrywające wnętrze powieki i oczu. W kontakcie z wybranymi czynnikami pojawia się gwałtowna reakcja, polegająca na wytworzeniu przeciwciał i histaminy. Komórki zapalne natomiast zaczynają wytwarzać szereg różnych substancji, powodujących charakterystyczne reakcje, w tym np.:

• zaczerwienienie oczu,

• świąd i pieczenie,

• łzawienie,

• obrzęk w okolicach oczu,

• niekiedy wypryski,

Rzadziej zdarza się, że uczulony doznaje światłowstrętu, czyli nadwrażliwości na działanie światła. Razem z tymi symptomami mogą pojawiać się inne choroby alergiczne, takie jak ataki astmy czy nieżyt nosa.

Rodzaje alergicznego zapalenia spojówek

Warto wiedzieć, że alergiczne zapalenie spojówek dzieli się na różne rodzaje, wynikające m.in. z intensywności objawów. Można więc wyróżnić:

• ostre alergiczne zapalenie spojówek,

• okresowe alergiczne zapalenie spojówek,

• przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek.

Czym się charakteryzują? O pierwszym typie mówimy w momencie, gdy dolegliwości pojawiają się nagle, gdy w otoczeniu występuje dany alergen. Są one zwykle bardzo intensywne i przykre, ale mogą ustąpić nawet po 24 godzinach.

W przypadku typu okresowego mówimy o charakterystycznej dolegliwości wielu alergików, jaką jest zapalenie spojówek. Alergia ta zwykle objawia się wraz z nieżytem nosa i wynika z działania pyłków roślin. Symptomy występują w konkretnych okresach pylenia wybranych gatunków drzew, krzewów czy traw.

W przypadku przetrwałego alergicznego zapalenia spojówek mówimy o sytuacji, gdy chory jest wystawiony na alergeny przez cały rok. W przeciwieństwie do czynników zewnątrzpochodnych (czyli pyłków roślin), mamy tu do czynienia z alergenami wewnątrzpochodnymi, czyli pleśniami, kurzem czy sierścią zwierząt. Zwykle takie objawy są lżejsze, ale utrzymują się przez długi czas i mogą ulegać pogorszeniu, jeśli na uczulonego działają także inne czynniki drażniące.

Poza powyższymi można wyróżnić atopowe zapalenie spojówek i rogówki (u osób cierpiących na AZS) i olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek, wiążące się z obecnością ciała obcego w oku lub stosowania szkieł kontaktowych.

Przyczyny wystąpienia alergicznego zapalenia spojówek

Choć alergiczne zapalenie spojówek kojarzy się głównie z okresem pylenia, to w rzeczywistości reakcja ta może pojawić się w odpowiedzi na inne czynniki, na jakie uczulona jest dana osoba. Bywa to więc sierść lub nabłonek zwierząt, zarodniki pleśni i grzybów, a także roztocza kurzu. Co istotne – pewne czynniki, w tym smog, dym papierosowy i niektóre chemikalia (włącznie z kosmetykami) mogą wywoływać lub potęgować reakcję alergiczną organizmu.

W zależności od rodzaju dolegliwości mogą one ustąpić albo po okresie pylenia wybranych gatunków roślin, albo po odizolowaniu osoby uczulonej od czynnika wywołującego reakcję alergiczną.

Sposoby na radzenie sobie z alergicznym zapaleniem spojówek

Istnieje kilka sposobów na to, jak sobie radzić z tą dolegliwością. Poniżej przedstawiamy podstawowe sposoby na uniknięcie lub złagodzenie objawów.

Unikanie alergenów

Przede wszystkim – alergia oczna wynika z kontaktu chorego z czynnikami uczulającymi. Najbardziej oczywistym sposobem na nią jest więc unikanie wystawienia na alergeny. To szczególnie ważne, jeśli cierpi się na ostrą formę alergicznego zapalenia spojówek. Metoda ta bywa uciążliwa (często ze względu na zmianę stylu życia), ale i skuteczna.

Domowe sposoby

Jeśli nie da się uniknąć alergenów i pojawią się objawy, można stosować szereg metod domowych, mogących osłabić skutki działania alergenów. Podstawę stanowią chłodne okłady, które przeciwdziałają obrzękowi oraz łagodzą uczucie swędzenia. Warto też nosić okulary, będące fizyczną barierą dla czynników uczulających, a także przemywać gałki oczne sztucznymi łzami lub roztworem soli fizjologicznej. Koniecznie należy unikać pocierania swędzących oczu, gdyż to potęguje dolegliwości. Poza tym trzeba regularnie sprzątać oraz wietrzyć pomieszczenia wieczorami i w deszczowe dni.

Leczenie farmakologiczne

Oprócz domowych sposobów wyróżnia się szereg leków, które mogą łagodzić objawy. Alergia spojówek wynika z nadmiernej reakcji obronnej organizmu, wobec tego stosuje się m.in. leki antyhistaminowe w tabletkach. Oprócz tego są krople przeciwhistaminowe, a także stabilizatory komórek tucznych oraz z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.

Czy alergiczne zapalenie spojówek wymaga kontaktu z lekarzem?

Istnieje kilka okoliczności, kiedy należy udać się do lekarza. Przede wszystkim – jeśli objawy te wystąpiły po raz pierwszy. Z drugiej strony – gdy występują okresowo, a alergen nie został zidentyfikowany, warto wykonać testy skórne u alergologa. Dzięki temu będzie można rozpoznać, co wywołuje te reakcje. Wizytę u lekarza warto umówić także w sytuacji, gdy leki bez recepty nie dają efektu lub kiedy pojawiają się inne niepokojące objawy.