Nietolerancja laktozy – jakie leki stosować?

Bóle brzucha po wypiciu mleka? Wzdęcia lub biegunki po zjedzeniu lodów? To częste objawy, jakie pojawiają się przy nietolerancji laktozy. Szacuje się, że uczulenie na laktozę ma nawet co dziesiąty Europejczyk, a w przypadku Polski statystyka wygląda jeszcze mniej optymistycznie, gdyż z tym problemem zmaga się nawet co trzeci Polak. Czym jest nietolerancja laktozy i jakie leki się przy niej stosuje? Dowiedz się tego poniżej.

Czym jest nietolerancja laktozy i jak się objawia?

Laktoza to cukier mleczny, a dokładniej dwucukier zbudowany z glukozy i galaktozy, dzięki któremu mleko ma słodkawy smak. Występuje ona naturalnie w mleku wszystkich ssaków, w tym krowim (5%) i ludzkim (7%).

U zdrowej osoby składnik ten, aby został wchłonięty, musi zostać rozłożony. Za to zaś odpowiada określony laktaza – enzym wytwarzany w nabłonku jelita cienkiego. Jeśli zaś brakuje go w naszym organizmie, niestrawiony cukier mleczny trafia do jelita grubego. Wtedy zaczyna fermentować i pojawiają się nieprzyjemne objawy. Właśnie te reakcje organizmu nazywamy nietolerancją laktozy.

Przyczyny nietolerancji laktozy

Jak już wiesz, nietolerancja laktozy wynika ze zbyt małej ilości lub całkowitego braku laktazy. Dlaczego natomiast tego enzymu brakuje? Wyróżnia się trzy zasadnicze przyczyny:

• wrodzony (uwarunkowany genetycznie) brak laktazy (alaktazja),

• związany z wiekiem spadek aktywności laktazy (hipolaktazja),

• wtórny niedobór laktazy – ilość tego enzymu spada wskutek przyjmowania niektórych leków, wystąpienia określonych chorób lub alergii; warto podkreślić, że w tym przypadku nietolerancja może być czasowa.

Typowe objawy nietolerancji laktozy

Najczęstsze objawy nietolerancji laktozy obejmują dolegliwości głównie w obrębie dolnej części układu pokarmowego, pojawiające się po spożyciu mleka lub jego określonych przetworów. Działanie jelita grubego na „niepożądany składnik” wynika z dążenia do jak najszybszego usunięcia go z organizmu lub zneutralizowania. Dlatego mogą pojawiać się m.in.:

• bóle brzucha,

• wzdęcia i gazy,

• biegunki,

• wrażenie przelewania się,

• uczucie dyskomfortu w brzuchu.

Oprócz tego mogą pojawić się nudności i wymioty, a u niektórych osób niekiedy występują reakcje skórne. Nietolerancję laktozy wiąże się np. z AZS – spożycie mleka u osób zmagających się z tymi problemami może nasilać egzemę i wszystkie powiązane z nią powikłania.

Laktoza – gdzie występuje?

Jak wspomnieliśmy – laktoza, w różnym stężeniu, występuje w mleku wszystkich ssaków. Najczęściej jednak mówi się o niej w kontekście mleka krowiego, a także jego przetworów i pochodnych. Można ją więc znaleźć m.in. w:

• mleku (również w tym w proszku i modyfikowanym dla niemowląt),

• śmietanie,

• jogurtach,

• maślankach i kefirach,

• serach (twarogowych, wiejskich, żółtych, topionych i pleśniowych),

• lodach…

… i wszystkich innych przetworach mlecznych. Warto dodać, że laktoza stosowana jest także jako dodatek do żywności (wzmacniacz smaku) oraz w farmaceutyce. Czasem więc występuje w pieczywie, wyrobach mięsnych (np. kiełbasach dojrzewających), ale i w lekach.

Jakie środki stosuje się na nietolerancję laktozy?

W przypadku nietolerancji laktozy działa się zapobiegawczo. Oznacza to, że nie ma leku, który eliminowałby przyczyny braku czy niedoboru laktazy. Natomiast w aptekach dostępne są suplementy diety (tabletki dla dorosłych i krople dla dzieci) zawierające ten enzym. Nie rozwiązuje to problemu jako takiego, ale przyjmowanie tych środków pomaga w trawieniu laktozy.

Czy jednak przyjmowanie laktazy doustnie to skuteczny sposób na nietolerancję laktozy? Co do zasady – laktaza przyjmowana doraźnie ma za zadanie łagodzić objawy tej dolegliwości. Nie jest więc lekiem per se. Działa ona jednak tak samo, jak enzym naturalnie wytwarzany przez organizm, czyli rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę w środowisku kwasowym żołądka, wspiera wchłanianie ich w organizmie oraz pomaga zapobiec fermentacji cukru mlecznego w jelicie grubym. Dzięki temu nietolerancja laktozy daje ograniczone symptomy.

Sięgając po takie suplementy, trzeba pamiętać o właściwym ich stosowaniu. Porcja więc powinna być dobrana do szacowanej ilości laktozy w posiłku, a same preparaty przyjmuje się tuż przed jego spożyciem lub w trakcie konsumpcji.

Warto wiedzieć, że osobom z nietolerancją laktozy zaleca się także stosowanie środków przeciw wzdęciom. Pomagają one ograniczyć fermentację tego cukru w jelicie grubym, a co za tym idzie – poradzić sobie z gazami i uczuciem „przelewania się” w brzuchu.

Nietolerancja laktozy a dieta

W związku z faktem, że na nietolerancję laktozy nie ma leku jako takiego, bardzo ważne jest, aby możliwie ograniczyć spożycie produktów mlecznych w diecie. Niekiedy konieczne bywa całkowite wyeliminowanie ich z menu. Z drugiej strony warto zaznaczyć, że na rynku można znaleźć coraz więcej produktów mlecznych bez laktozy, co pozwala osobom, którym doskwiera nietolerancja mleka, cieszyć się różnorodnością menu i czerpać korzyści z ich spożywania.

Najważniejsze jest zdiagnozowanie problemu

Podejrzewając u siebie to zaburzenie trawienia, warto zawsze udać się na konsultację medyczną. Lekarz pomoże zdiagnozować przyczyny złego samopoczucia, a w razie wykrycia nietolerancji laktozy – wskazać prawdopodobne przyczyny. Może także wskazać potencjalne suplementy oraz opowiedzieć więcej o ich stosowaniu i zasadach postępowania dietetycznego.