Objawy alergii pokarmowych

Choć alergie najczęściej kojarzą się z pyleniem roślin i kurzem, to równie często (jeśli nawet nie częściej) występują uczulenia na rozmaite składniki pokarmowe. Objawy alergii pokarmowych mogą być łagodne, jak i bardzo poważne, w tym zagrażające życiu. W tym artykule przybliżamy to zagadnienie i wskazujemy, jakie produkty najczęściej działają alergizująco, opisujemy typowe i mniej charakterystyczne symptomy oraz czym się one różnią u dzieci i dorosłych. Zapraszamy do przeczytania niniejszego artykułu.

Jakie składniki najczęściej wywołują alergię?

Zacznijmy od najczęściej alergizujących produktów. Wśród nich wymienia się m.in.:

• zboża glutenowe (często uczulają, a dodatkowo są szkodliwe dla osób chorujących na celiakię),

• jaja (a właściwie białko jajka kurzego),

• skorupiaki i mięczaki,

• ryby,

• orzeszki ziemne (i orzechy w ogóle),

• soję,

• seler zwyczajny,

• gorczyca.

Warto pamiętać, że tyczy się to samych składników, jak i ich pochodnych, więc wszelkich przetworów. Jednocześnie przetworzone produkty mogą wywoływać słabsze reakcje, co nie znaczy, że nie będą potencjalne niebezpieczne dla zdrowia lub życia.

Jak sprawdzić, co wywołuje reakcje alergiczne?

Wiele osób zwykle przekonuje się o alergii w kontakcie z alergenem, choć nie zawsze kojarzy reakcję z jego spożyciem. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy objaw występuje później lub jest niespecyficzny. Jeśli jednak pojawia się podejrzenie, że dany produkt uczula – najlepiej wykonać stosowne testy. Można je zrobić z krwi lub przeprowadzić tzw. testy skórne punktowe. Współczesne metody diagnostyczne pozwalają na podstawie jednej próbki przebadać reakcję nawet na niemal 300 alergenów.

Typowe objawy alergii pokarmowych

Skoro już wymieniliśmy produkty wywołujące alergię i opisaliśmy metody diagnostyczne – pora powiedzieć, jakie są objawy alergii pokarmowych. Do typowych reakcji organizmu zaliczamy m.in.:

• objawy ze strony przewodu pokarmowego – bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, wzdęcia, refluks,

• zmiany skórne – wysypki, pokrzywki, świąd, nasilenie egzemy, obrzęki,

• reakcje ustno-jamowe – pieczenie, obrzęk warg lub jamy ustnej,

• objawy ze strony układu oddechowego i oczu – nieżyt nosa, duszności, kaszel, astma, alergiczne zapalenie spojówek,

• symptomy ogólnoustrojowe – bóle głowy, wzmożona potliwość, zaburzenia snu,

• anafilaksję – spadek ciśnienia, kołatanie serca, obrzęk dróg oddechowych, utrata przytomności.

Tego typu objawy alergii pokarmowych u dorosłych występują najczęściej. U dzieci i niemowląt mogą pojawiać się inne reakcje. Przykładowo – białka mleka krowiego lub jaja kurzego mogą powodować kolki, refluks i ulewanie pokarmu. U niemowląt występują również wysypki i zaczerwienienia na skórze. Poza tym ważne, by po posiłku, przy podejrzeniu alergii, obserwować malucha – czy stał się bardziej marudny i płaczliwy lub też, czy wystąpiły ww. objawy.

Natomiast u starszych dzieci objawy alergii pokarmowych w obrębie układu pokarmowego występują równie często, co skórne. Najczęściej są to biegunki, wymioty i dolegliwości bólowe w obrębie brzucha, a także świąd skóry i egzema. Rzadziej mogą pojawić się katar czy obrzęk śluzówki nosa. Powodem tych reakcji, obok jaj i krowiego mleka, bywa czekolada, orzechy, truskawki i pomidory.

Rzadziej występujące objawy alergii pokarmowych

Obok specyficznych dla niemowląt, dzieci i dorosłych objawów, wyróżnia się także mniej charakterystyczne symptomy, jakie nie zawsze wiąże się z uczuleniem na składniki pokarmowe. Wśród nich wymienia się np.:

• zespół chronicznego zmęczenia – przewlekłe, ekstremalne zmęczenie, trwające co najmniej 6 miesięcy,

• tzw. mgła mózgowa – problemy z koncentracją i zapamiętywaniem (wiąże się je m.in. z alergią na białka zbóż),

• bóle głowy (w tym migrenowe) – jeśli nie ustępują pod wpływem leków przeciwbólowych, to mogą świadczyć o alergii pokarmowej,

• obniżony nastrój,

• ospałość i uczucie sytości,

• zaburzenia snu i zawroty głowy.

Ponadto u niemowląt mniej charakterystycznym objawem, jaki wiąże się z alergiami pokarmowymi, jest „sapka” – świszczący, furczący oddech przez nos, wywołany przez obrzęk śluzówki.

Jak się ustrzec przed reakcjami alergicznymi?

W przeciwieństwie np. do alergii wziewnych, w przypadku uczulenia na składniki pokarmu nie ma innego rozwiązania niż wprowadzenie diety eliminacyjnej. Konieczne więc jest rozpoznanie składników, jakie powodują uczulenie i pomijanie ich w swoim jadłospisie. Wymaga to skrupulatnej edukacji, ale i sprawdzania składów poszczególnych produktów, aby uniknąć ryzyka kontaktu z wybranym alergenem. Czasem stosuje się także leczenie farmakologiczne.

Warto mieć na uwadze fakt, że nie zawsze eliminuje się dany produkt na całe życie. Dzieci np. często wyrastają z uczulenia np. na mleko czy jaja. W życiu dorosłym również może dojść do zmian w układzie immunologicznym, które sprzyjają wykształceniu się tolerancji.

Co robić w sytuacji, gdy wystąpią objawy alergii pokarmowej?

Przede wszystkim, jeśli pojawiły się one w trakcie spożywania posiłku, należy natychmiast go odstawić. W przypadku łagodnych symptomów pomóc mogą niektóre leki antyhistaminowe bez recepty (należy powiedzieć farmaceucie o przyczynach wystąpienia objawów). Jeśli jednak objawy są cięższe lub utrzymują się przez dłuższy czas – konieczny będzie kontakt z lekarzem. W sytuacji, gdy doszło do wstrząsu anafilaktycznego – należy natychmiast podać epinefrynę i/lub skontaktować się z numerem alarmowym.